3. Charakterystyka obszarów atrakcyjnych turystycznie wraz ze wskazaniem potencjału dla rozwoju turystyki w Borach Niemodlińskich.

Badania przeprowadzone przez Opolską Regionalną Organizację Turystyczną[1] pokazują, że obszary najczęściej wskazywane przez turystów jako atrakcje turystyczne to zasoby naturalne/przyrodnicze( 17,74% odpowiedzi udzielanych przez respondentów) i kulturowe/antropogeniczne (20,02% odpowiedzi). Na obszarze objętym Lokalną Strategią Borów Niemodlińskich te dwa kluczowe dla ruchu turystycznego elementy przedstawiają się następująco:

a) dane zastane:

• Zasoby przyrodnicze

            Wszystkie gminy PBN łączy obszar leśny Borów Niemodlińskich  Średnie zalesienie gmin Partnerstwa Borów Niemodlińskich wynosi 32 %. Największe zalesienie spośród posiada gmina Tułowice- około 70%. Jest to jeden z najwyższych wskaźników lesistości nie tylko na Opolszczyźnie ale i w kraju. Pod względem administracji Lasów Państwowych, lasy podlegają nadleśnictwu: Prószków, Tułowice i Opole. Lasy gmin tworzą obszar Borów Niemodlińskich- największy lewostronny kompleks leśny górnej Odry.
 

Tab.9 Obiekty i obszary ochrony przyrody w Borach Niemodlińskich w granicach gmin PBN
 

            Z analizy dotyczącej potencjału produktów turystyki aktywnej i specjalistycznej dla wybranych rynków wynika, że obszar Borów Niemodlińskich posiada predyspozycje do realizacji 7 z 17 branż rozwoju usług turystycznych wykorzystujących walory naturalne[5]. Są to: kajakarstwo, łowiectwo, piesza turystyka nizinna, turystyka jeździecka, turystyka rowerowa, wędkarstwo, wędrówki za zwierzętami i ptakami po obszarach chronionych.

• Zasoby kulturowe

            Ogółem na terenie 8 gmin Partnerstwa zlokalizowanych jest 285 zabytków rejestrowych (najwięcej w gm. Niemodlin i Łambinowice) oraz 80 stanowisk archeologicznych wpisanych do rejestru (najwięcej w gm. Biała i Strzeleczki). Spośród zabytków uwagę zwraca fakt, że w 7 na 8 gmin występują bardzo liczne układy zabudowy wsi folwarczno-dworskiej, gdzie dominantą kulturową jest lub był dwór (najcz. XVIII-XX w.). Same wsie reprezentują cenne układy fryderycjańskie i frankońskie. BN to także nośnik dziedzictwa wielkich majątków ziemskich- pałaców wraz z rozległymi parkami-zwierzyńcami. Majątki te występują we wszystkich gminach, a wyjątkowym ich reprezentantem są pałace-zamki w: Mosznej[6], Dobrej, Prószkowie, Niemodlinie, Dąbrowie i Tułowicach. Cechą charakterystyczną tych założeń jest fakt konstruowania kompozycji w spójności tła lasu i krajobrazu polnego. Lokalizacja założeń pozwoliła na rozwój znanej dziś w całym kraju edukacji leśnej i przyrodniczej w Technikum Leśnym w Tułowicach – z najstarszym Ogrodem Dendrologicznym w Polsce w Lipnie oraz w Pomologii w Prószkowie. Odrębnym zagadnieniem są zabytki archeologiczne. W każdej gminie PBN znajdują się grodziska XIV-XV wieczne, które powstawały w oparciu o dawną Puszczę Niemodlińską. Podobnie ma się rzecz z pozostałościami wytopu żelaza doby halsztatu i późniejszej- w każdej gminie znajdują się bądź piecowiska, bądź dymarki, bądź całe osady hutnicze. W odniesieniu do dziedzictwa sakralnego należy zauważyć 3 charakterystyczne dla Borów Niemodlińskich nurty w budownictwie katolickim: 1). zapomniane, pierwotne budownictwo kościołów drewnianych wewnątrz Borów (dawne, XVI-XVII kościoły w Łambinowicach, Kujawach, Polskiej Nowej Wsi, Komprachcicach, Rogach; istniejący w Ochodzach, częściowo drewniana wieża dzwonnicza w Chróścinie), 2). średniowieczne kamienno-ceglane obiekty wokół Borów (kościół w Bielicach, Malerzowicach) i 3). obiekty kościelne fundowane przez szlachtę (kościoły Lasocice, Wierzbie, Kujawy, Prószków, Szydłowiec, Krasna Góra). Odrębnym dziedzictwem są obiekty ewangelickie (zachowane kościoły i cmentarze w gm. Prószków, Komprachcice, Dąbrowa) oraz żydowskie (Niemodlin). Wyjątkowym dziedzictwem jest dziedzictwo poprzemysłowe, nierozerwalnie historycznie powiązane z zasobami natury (kuźnie w Prószkowie, Tułowicach, Strzeleczkach i Komprachcicach, młyny w Ligocie Prószkowskiej, Magnuszowicach; wiatraki w gm. Strzeleczki, Chróścina Opolska, fabryki ceramiki i fajansu w Tułowicach i Prószkowie). Na szczególną uwagę zasługuje Miejsce Pamięci Narodowej- pozostałości największego jenieckiego obozu Europy w Łambinowicach-Lamsdorf.

 BN to specyficzny tygiel kultur. Kultura niematerialna autochtonów przetrwała we wschodniej części BN (wodzenie niedźwiedzia, babski comber w gm. Prószków, Komprachcice, Strzeleczki); część zachodnia to obszar wpływu kultur kresowych (święto przesiedleńców w Skarbiszowicach, wycinanki kresowe z Prądów). Z jednej strony BN są specyficzną granicą kulturową a z drugiej są elementem spajającym obie kultury. Obszar jest całkowicie spójny wyznaniowo (katolicy). Do dziedzictwa niematerialnego należy uznać też dziedzictwo kulinarne, reprezentujące oba nurty kulturowe (krupniok, leberwurst z Górek, grylaż z Grodźca). W dziedzictwie kulinarnym na uwagę zasługuje karp niemodliński wpisany na listę produktów tradycyjnych.

b) informacje z konsultacji:
            Pytanie otwarte w ankiecie internetowej wskazywało następujące odpowiedzi:
ꜝ- słaba turystyka, słaby rozwój turystyki, małe zaplecze turystyczno -rekreacyjne
- nie wykorzystanie potencjału dla turystyki weekendowej, brak infrastruktury
- mało kąpielisk,
- brak szeroko pojętej infrastruktury turystycznej,
- niewykorzystywanie przez mieszkańców gmin potencjału zasobów dla rozwoju,
- brak wspólnej oferty turystycznej

            Z informacji opublikowanych przez Opolską Regionalną Informację Turystyczną[7] wynika, że w województwie opolskim systematycznie rośnie liczba osób wizytujących, co sugeruje że w ramach realizacji LSR należy zachęcać mieszkańców obszaru Borów Niemodlińskich do wykorzystywania tego trendu  i użycia zasobów do uzyskiwania dochodów i tworzenia miejscy  pracy w branży turystycznej. Powyższe informacje mówią również, że największy ruch turystyczny odbywa się w sezonie letnim w miesiącach od maja do września, co obecnie ulega zaburzeniu ze względu na ekstrema pogodowe.  Łagodny klimat i najdłuższy sezon wegetacyjny obszaru może stanowić szansę do wydłużenia sezonu turystycznego w Borach Niemodlińskich poza wskazane miesiące.
            Na uwagę zasługuje fakt, że w ankietach uczestniczyli mieszkańcy obszaru 8 gmin, których z racji miejsca zamieszkania na obszarze trudno kwalifikować jako turystów. Jednak wskazywanie przez nich braków w usługach turystycznych i infrastrukturze wskazuje na istnienie potrzeby aktywnego spędzania czasu w pobliżu miejsca zamieszkania. Można to potraktować jako potrzeba indywidualnego weekendowego czy jednodniowego aktywnego spędzania czasu połączonego z poznawaniem lokalnych walorów znajdujących się w sąsiednich gminach. Lokalna Strategia Rozwoju zakłada realny i spójny rozwój turystyki w Borach Niemodlińskich, zgodnie z tendencją 3E (Entertainnment, Excitement, Education), co jest szansą na rozwój gospodarczy obszaru.